Strefa Wiedzy

Dobrze skomponowana dieta dostarczająca wszystkich składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu jest niezwykle ważna na każdym etapie życia człowieka. Obecnie możemy znaleźć duży zasób informacji na temat żywienia dzieci, młodzieży czy też osób dorosłych, jednak warto zainteresować się zagadnieniami dotyczącymi żywienia osób starszych, bo nawet jeśli ten okres mamy jeszcze przed sobą to wiedza z tego zakresu może okazać się pomocna dla seniorów z naszego najbliższego otoczenia. Dlaczego prawidłowe żywienie osób starszych jest tak istotne? Otóż wiek podeszły to czas, kiedy wiele czynników może niekorzystnie wpływać na stan odżywienia organizmu. Czynniki te to m.in. zaburzone wchłanianie składników odżywczych, brak odczuwania apetytu i pragnienia, możliwe dysfunkcje górnych odcinków przewodu pokarmowego tj. problemy z przełykaniem, dysfunkcja narządu żucia czy zmniejszone wydzielanie śliny. Mogą się również pojawić problemy z posługiwaniem się sztućcami. Często główną przyczyną złego stanu odżywienia osób starszych jest ich trudna sytuacja ekonomiczna. Pomimo tych trudności ważne jest aby seniorzy zwracali szczególną uwagę na swój sposób żywienia, ponieważ prawidłowo zbilansowana dieta jest niezbędna do pokrycia potrzeb organizmu na składniki odżywcze, które są niezbędne do budowy i naprawy komórek, wytworzenia energii, a także regulowania przemian metabolicznych zachodzących w organizmie.

Jak zatem komponować posiłki seniorów, aby dostarczały wszystkich substancji odżywczych? Jest kilka zasad, jakimi należy się kierować. Zostały one opracowane pod kierunkiem prof. dr hab. n. med. Mirosława Jarosza z Instytutu Żywności i Żywienia i przedstawione w 2018 roku w postaci PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA I AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ DLA OSÓB W WIEKU STARSZYM.

Zasady zawarte w PIRAMIDZIE zwracają uwagę na to, aby seniorzy:

Spożywali posiłki regularnie, 5-6 dziennie co 2-3 godziny, a także pamiętali o piciu płynów, co najmniej 2 litry dziennie, nawet jeśli nie odczuwają pragnienia. Odwodnienie może prowadzić do zagęszczenia krwi, a tym samym zwiększenia ryzyka zakrzepów, zatorów płucnych, udaru i zawału, a także zaburzeń świadomości.

Warzywa i owoce spożywali jak najczęściej, co najmniej połowę tego, co jedzą. 1-2 porcje warzyw i owoców – można zastąpić sokami, jednak nie powinno być to więcej niż 200-400 ml soku w ciągu dnia.

• Spożywali produkty zbożowe, zwłaszcza pełnoziarniste.
• Codziennie dodawali do posiłków produkty mleczne, głównie fermentowane takie jak jogurty, kefiry. Ich objętość to co najmniej 3 duże szklanki. Częściowo mogą one być zastąpione serami twarogowymi i żółtymi.
• Jedli ryby, jaja, chude mięso i nasiona roślin strączkowych, gdyż są to doskonałe źródła białka. Niedobór białka w diecie, a także zbyt mała liczba kalorii może przyczynić się do niedożywienia i tzw. zespołu słabości. Ważne jest również, aby seniorzy wybierali oleje roślinne. Konieczne jest ograniczenie spożycia mięsa czerwonego, przetworzonych produktów mięsnych i tłuszczów zwierzęcych.
• Unikali spożycia cukru i słodyczy, a zastępowali je owocami i orzechami. Unikać należy też picia napojów słodzonych.
• Nie dosalali potraw i kupowali produkty z niską zawartością soli. Warto używać ziół, mają cenne składniki i poprawiają smak oraz wzmagają apetyt.
• Nie spożywali alkoholu.
• Pamiętali o codziennej suplementacji diety witaminą D (2000 j.m. na dobę).
• Byli aktywni fizycznie i umysłowo każdego dnia. Angażowali się w każdą działalność społeczną, która będzie dawać satysfakcję.

Stosowanie się do powyższych zasad w żywieniu osób starszych korzystnie wpływa na utrzymanie dobrostanu organizmu, wzmacnia ich układ inmunologiczny i spowalnia procesy starzenia.