Wyrażenie "dieta cukrzycowa" jest potoczną nazwą diety stosowanej u osób chorych na cukrzycę. Termin ten jednak określa sposób żywienia, który mogłyby z powodzeniem stosować również osoby zdrowe. Ważnym elementem diety w cukrzycy jest niski indeks glikemiczny (IG), a więc wskaźnik informujący jak gwałtownie podniesie się poziom cukru po spożyciu danego produktu.
Podstawowym elementem leczenia cukrzycy jest właśnie dieta, przy wprowadzeniu regularnych 5- ciu posiłków dziennie oraz uwzględnieniu produktów z niskim indeksem glikemicznym. Głównym źródłem węglowodanów powinny być produkty zawierające IG poniżej 55 IG. Przy układaniu diety warto korzystać z tabel, które przedstawiają indeks poszczególnych składników. Prawidłowo utrzymana dieta warunkuje odpowiednie poziomy glukozy we krwi, jak również ciśnienie tętnicze, zmniejszając ryzyko wystąpienia chorób współistniejących i groźnych powikłań.
Dieta cukrzycowa u kobiet w ciąży
Podstawą leczenia cukrzycy ciążowej jest dieta. Odpowiednio skonstruowana pod kątem jakościowym i ilościowym. Pożywienie powinno utrzymać prawidłowy przyrost masy ciała kobiety w ciąży t.j. 8-12 kg, dzięki temu zapewni prawidłowy rozwój płodu i lepszą kontrolę metaboliczną cukrzycy. Posiłki powinny być rozłożone w ilości sześciu dziennie. Trzy główne (śniadanie, obiad, kolacja) oraz 3 dodatkowe (spożywane jako drugie śniadanie, podwieczorek i posiłek przed snem). Bardzo ważnym jest posiłek nocny spożywany ok. godziny 22.00, który zabezpiecza ciężarną przed hipoglikemią nocną i głodową ketogenezą. Istotnym podmiotem leczenia cukrzycy jest umiarkowana aktywność fizyczna. Zaleca się także spacery na świeżym powietrzu.
Dieta cukrzycowa w różnych stadium cukrzycy
Zalecenia przy poniższych stadiach cukrzycy są podobne, jednak niektóre z nich wymagają szczególnej zmiany w jadłospisie.
Dieta przy cukrzycy typu I - normokaloryczna, indywidualnie dobrana w zależności od poziomów cukru we krwi. Przy odpowiednio utrzymywanych poziomach glukozy jest szansa na zmniejszenie jednostek insuliny. Zazwyczaj występuję u dzieci i osób młodych, z prawidłową masą ciała.
Dieta przy cukrzycy typu II - zazwyczaj dotyczy osób ze zwiększoną masą ciała, należy skupić się na ograniczeniu ilości spożywanych posiłków, kontroli kaloryczności oraz IG.
Dieta przy cukrzycy ciężarnych - głównym zadaniem diety jest utrzymanie poziomu cukru we krwi w ramach ustalonych wyliczeń. Ważnym jest ścisła kontrola węglowodanów w jadłospisie.
Dieta cukrzycowa, stanowi podstawę leczenia cukrzycy. Nie istnieje jeden „cudowny” produkt, który zawierałby wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Posiłki w jadłospisie powinny pochodzić w 45-50% z węglowodanów (z przewagą węglowodanów złożonych: pieczywo pełnoziarniste, kasze, warzywa), 15-20 % białek (1,3 g/kg m.c.), 30-35 % tłuszczy (z przewagą tłuszczy jednonienasyconych - ryby, oleje roślinnr, awokado). Cukrzyca jest jednym z głównych czynników występowania miażdżycy, dlatego bardzo ważnym jest, aby tłuszcze nasycone wykluczyć z diety na koszt tłuszczy wielonienasyconych. Istotnym aspektem jest włączenie produktów bogatych w magnez (np. orzechy, nasiona roślin strączkowych), które przyczyniają się do zwiększania tolerancji glukozy przez komórki organizmu. Jeśli chodzi o nabiał, wskazane jest spożywanie 2 szklanek mleka, bądź produktów mlecznych (kefir, jogurt, maślanka), należy ograniczyć udział tłustych serów które mogą dodatkowo spowodować przyrost masy ciała.
Niezbędna jest edukacja Pacjenta
- W diecie należy ograniczyć przede wszystkim udział węglowodanów prostych, pochodzących głównie ze słodyczy, ciast, słodkich napojów ale również niektórych owoców i warzyw (np. smaczne winogrono czy banan oraz gotowana marchew, burak czy ziemniak, które w wyniku obróbki termicznej łatwiej przyswajane są przez organizm, a co za tym idzie mają znacznie zwiększony indeks glikemiczny). W jadłospisie powinno się wykluczyć potrawy przetworzone typu dania instant oraz fast foody - tłumaczy Anna Chrzanowska, dietetyk Projekt Zdrowie w Łodzi.
Zasady, którymi powinny kierować się osoby chorujące na cukrzycę na początku mogą wydawać się bardzo skomplikowane, dlatego też ogromną rolę w przypadku niedawno rozpoznanej cukrzycy odgrywa dietetyk, który wyliczy odpowiednią ilość wymienników węglowodanowych, co znacznie ułatwia utrzymanie odpowiedniego poziomu cukru we krwi oraz jest warunkiem leczenia cukrzycy typu I. Nieoceniona jest tutaj edukacja pacjenta i stopniowe poszerzanie wiedzy z zakresu żywienia, która jest niezbędna dla zachowania zdrowia i dobrej kondycji.
