Kawa jest ukochanym napojem większości z nas. Palona, prażona, aromatyczna, intensywna lub delikatna, czarna lub z mlekiem, mielona lub rozpuszczalna. Pijemy ją dla smaku, dla pobudzenia, dla towarzystwa, a czasem po prostu z przyzwyczajenia. Ponieważ kawa jest tak popularna pojawia się pytanie o to czy jest zdrowa?
Miłośnicy kawy ucieszą się z odpowiedzi. Owszem tak! Przynajmniej spożywana w umiarkowanych ilościach. Kawa jest bogata m.in. w polifenole, które wykazują działanie przeciwnowotworowe, przeciwzapalnie oraz antyoksydacyjne. Wśród substancji bioaktywnych zawartych w kawie na wyróżnienie zasługuje kwas chlorogenowy, to między innymi dzięki niemu osoby pijące kawę są w mniejszym stopniu narażone na choroby układu sercowo-naczyniowego, choroby nowotworowe czy cukrzycę typu 2.
Ponadto kofeina zawarta w kawie niweluje uczucie zmęczenia, co może być istotne nie tylko po nieprzespanej nocy ale podczas intensywnego treningu. Należy jednak podkreślić, że organizm w pewnym stopniu przyzwyczaja się do wyższych dawek kofeiny i efekt ten słabnie już po kilku dniach regularnego spożywania mocnej kawy lub kofeiny. Niemniej jednak sama kofeina jest chętnie stosowana przez sportowców oraz osoby aktywne fizycznie (w postaci szotów lub tabletek) np. przed bardziej intensywnymi treningami lub podczas startów w zawodach. Co ciekawe wrażliwość organizmu na kofeinę jest uzależniona od czynników genetycznych.
Mielona czy rozpuszczalna?
Panuje powszechne przekonanie, że rozpuszczalna kawa jest mniej zdrowa ponieważ jest bardziej przetworzona i zawiera substancje chemiczne. Prawda jest jednak inna. Kawa rozpuszczalna poddawana jest nieco innym procesom obróbki niż kawa ziarnista, jednak nie powinna zawierać żadnych dodatkowych, sztucznych substancji chemicznych. Jedynym minusem (oprócz preferencji smakowych oczywiście) jest wyższa zawartość akryloamidu w kawie rozpuszczalnej. Akryloamid to substancja uważana za rakotwórczą, a jej głównymi źródłami są produkty poddawane wysokim temperaturom: frytki, krakersy, paluszki, chipsy oraz właśnie kawa. Co ciekawe kawa zbożowa oraz inne produkty kawopodobne (tzw. substytuty kawy) zawierają kilkakrotnie więcej akryloamidu niż kawa mielona czy rozpuszczalna. Warto o tym wspomnieć, ponieważ kawy zbożowe są powszechnie uważane za zdrowsze np. często były podawane dzieciom w przedszkolach i stołówkach szkolnych.
Ilość akryloamidu w kawie ziarnistej lub rozpuszczalnej wydaje się nie być problematyczna biorąc pod uwagę ochronne działanie wspomnianych na początku polifenoli, których w kawie jest naprawdę sporo.
Czy kawa odwadnia?
Często w kontekście picia kawy słyszymy o efekcie odwadniającym. Przy naprawdę dużych ilościach kawy (ponad 6 filiżanek espresso tj. około 500 mg kofeiny przyjętych jednorazowo) istnieje takie zagrożenie, jednak przy umiarkowanym spożyciu kawy nie musimy się martwić. Ewentualny efekt odwadniający jest ponadto krótkotrwały, gdyż już po kilku dniach regularnego picia kawy organizm przestaje reagować zwiększoną diurezą. Oczywiście niezależnie od tego czy jesteśmy kawoszami czy nie, woda mineralna powinna stanowić podstawowy napój w ciągu dnia, spożywany w ilościach 1,5-2l dziennie.
A co z magnezem?
Okazuje się, że obawy te są przesadzone, a utrata magnezu wraz z moczem po spożyciu kilku mocnych kaw sięga zaledwie kilku miligram. Co więcej sama kawa zawiera magnez, zatem uzupełnia w pewnym stopniu ewentualne straty tego pierwiastka. Jak we wszystkim, należy po prostu zachować umiar i zdrowy rozsądek, a poprzez rozsądne ilości mamy na myśli 3-4 filiżanki kawy dziennie. Zaleca się natomiast aby ograniczyć spożywanie kawy w trakcie ciąży oraz w okresie karmienia piersią.
Warto za to wiedzieć, że ze względu na możliwe upośledzenie wchłaniania żelaza zaleca się aby kawy nie łączyć z posiłkami bogatymi w ten składnik, zwłaszcza u osób zagrożonych lub chorujących na niedokrwistość. Najlepiej kawę pić między posiłkami, o ile nie dodajemy do niej mleka lub śmietanki. Jeśli preferujemy kawę zabielaną warto włączyć ją jako część śniadania lub II śniadania.
Podsumowując. Kawa spożywana w umiarkowanych ilościach jest zdrowa i ma pozytywne dla naszego organizmu właściwości. Przy spożyciu na poziomie 3-4 filiżanek dziennie, nie musimy obawiać się ani efektu odwodnienia ani znaczących strat magnezu. Nie musimy obawiać się także kawy rozpuszczalnej jeśli ta smakuje nam bardziej, nie ma przeciwwskazań aby wybierać właśnie taką. Jeśli masz problemy z niskim poziomem żelaza, nie pij kawy do posiłku.
