Strefa Wiedzy

Dość często po konsultacji z lekarzem dotyczącej dolegliwości ze strony układu pokarmowego dostajemy zalecenie stosowania diety lekkostrawnej. Na czym polega ten model żywienia. Otóż ten sposób odżywiania zwany inaczej dietą łatwostrawną został opracowany i jest stosowany w celu odciążenia przewodu pokarmowego od wzmożonej pracy, ma on na celu dostarczenie z pożywieniem jak najmniejszej ilości składników pokarmowych mogących podrażnić jego ściany. Z tego też powodu dieta lekkostrawna jest najczęściej zalecana przy stanach zapalnych błony śluzowej jelit i żołądka, w chorobach układu pokarmowego takich jak choroba wrzodowa, przewlekłe zapalenie żołądka, refluks, a także stanach zapalnych wątroby , dróg żółciowych, trzustki czy w procesie rekonwalescencji po zabiegach operacyjnych. Ten model żywienia jest również zalecany w przebiegu wszystkich infekcji( szczególnie pokarmowych) przebiegających z gorączką kiedy to organizm potrzebuje znacznej ilości energii aby uporać się ze stanem zapalnym , więc zasadne jest ograniczenie wydatków energii na proces trawienia, a to gwarantuje dieta łatwostrawna. Ponadto dieta łatwostrawna jest zalecana dla osób starszych ze względu na zazwyczaj znacznie gorsze funkcjonowanie przewodu pokarmowego niż u osób młodych.

Stosując dietę lekkostrawną powinniśmy przestrzegać kilku podstawowych zasad, aby mieć pewność, że przynosi ona odpowiednie skutki. Należą do nich przede wszystkim :

1. Spożywanie 4-6 posiłków w ciągu dni, małych objętościowo, aby uniknąć przeciążenia przewodu pokarmowego. Ważna jest również temperatura spożywanych posiłków , jak i tempo ich spożywania czy dokładność przeżuwania każdego kęsa. Trzeba jeść powoli, odrywać małe kawałki i dokładnie rozdrabniać spożywane produkty
2. Ograniczenie ilości błonnika do ok. 25 g ponieważ może on powodować podrażnienie błony śluzowej przewodu pokarmowego. Warto także zadbać o strawność włókien błonnikowych np.: poprzez gotowanie w wodzie produktów zbożowych i warzyw. Ograniczenie ilości błonnika pokarmowego w diecie można również uzyskać poprzez stosowanie jasnego pieczywa ( chleb pszenny, bułka pszenna) wypiekanego z mąk wysokooczyszczonych, białego ryżu, drobnych kasz czy makaronów, natomiast warzywa i owoce należy spożywać bez skórki. Ograniczyć w diecie lub całkowicie wykluczyć należy także pieczywo pełnoziarniste, razowe, grube kasze, grube makarony, owoce suszone.
3. Stosowanie odpowiednich technik kulinarnych takich jak pieczenie w folii lub pergaminie, gotowanie w wodzie lub na parze, duszenie bez dodatku tłuszczu.
4. Wykluczenie produktów smażonych, wędzonych, peklowanych , mocno przyprawionych, a także konserwowanych.
5. Wypijanie min. 1,5 l wody niegazowanej w ciągu dnia, lekkich herbat, polecana jest także słaba kawa zbożowa lub kawa inka. Wykluczyć z diety należy napoje gazowane, mocno zaparzoną kawę naturalną, napoje bardzo gorące lub bardzo zimne.
6. Należy wykluczyć ostre przyprawy, ocet, gotowe mieszanki typu vegeta, dania instant ponieważ mogą one nasilać stany zapalne lub działać drażniąco na przewód pokarmowy. Ograniczyć należy też sól.
7. Ograniczenie spożycia tłuszczu w codziennych posiłkach poprzez wykluczenie takich produktów jak tłuste mięsa, sery żółte , pełnotłuste twarogi, tłuste ryby ( szczególnie wędzone) Niedozwolona jest także kwaśna, tłusta śmietana, smalec, olej kokosowy czy duże ilości płynnych ilości olejów roślinnych.
8. Spożywanie posiłków w równych odstępach czasowych ( co 2-3 godziny), a ostatni posiłek na 2 godziny przed snem ( najlepiej przed 22:00)
9. Stosowanie produktów spożywczych dobrej jakości oraz potraw świeżo przygotowanych

Jakie zatem są produkty zalecane i potrawy, które najlepiej jeść na diecie lekkostrawnej? Otóż:

• produkty mleczne: można spożywać jogurt naturalny, chudy twaróg, mleko do 2 % tłuszczu
• mięso: należy wybierać chude mięso drobiowe ( koniecznie bez skóry ), cielęcinę, królika, w ograniczonych ilościach może być też chuda wieprzowina ( gotowana lub pieczona), w diecie łatwostrawnej można stosować chude wędliny, domowe pasty mięsne czy mięsno- warzywne
• warzywa i owoce: należy wybierać dojrzałe, spożywać bez skórki i pestek, najlepiej w postaci gotowanej lub pieczonej i koniecznie rozdrobnionej, warzywa w postaci zup ( dobrze się sprawdzi zupa krem), puree, soków czy przecierów warzywnych; w diecie lekkostrawne wykluczyć lub ograniczyć należy warzywa kapustne, cebulowe, ogórki, natomiast owoce mogą być w postaci musów, klarownych soków czy też drobno starte; dobrze sprawdzą się takie owoce jak jabłka, morele, brzoskwinie, owoce jagodowe czy dojrzałe banany- najlepszym wyborem będzie spożywanie ich na II śniadanie lub podwieczorek
• produkty zbożowe i mączne: najlepiej wybierać drobne kasze tj.: kasza manna, kasza jęczmienna, kasza jaglana , drobne makarony, zalecane jest pieczywo pszenne lub z mąk bezglutenowych, biały ryż,
• rośliny strączkowe: suche nasiona roślin strączkowych należy wykluczyć z diety natomiast młoda fasolka szparagowa może być spożywana jeśli jest dobrze tolerowana
• przyprawy: można stosować wszelkiego rodzaju łagodne przyprawy tj.: liść laurowy, ziele angielskie, gałka muszkatołowa, koperek, natka pietruszki , cynamon
• jaja: zalecane są jajka na miękko, lub jajecznica przygotowywana na parze z niewielkim dodatkiem świeżego masła lub mleka, na diecie lekkostrawnej nie ma miejsca na jajecznicę na boczku czy smażone omlety
• orzechy i pestki : dieta lekkostrawna wyklucza stosowanie orzechów i pestek ze względu na dużą zawartość tłuszczu
• tłuszcze i oleje są dozwolone na diecie łatwostrawnej, ale w bardzo ograniczonych ilościach, można stosować świeże masło w niewielkich ilościach, świeżą, słodką śmietankę , oleje roślinne, te najlepiej dodać do gotowych potraw

Dieta lekkostrawna najczęściej jest stosowana jako dieta lecznicza, dlatego trzeba zwrócić szczególną uwagę na to aby dostarczała wszystkich niezbędnych organizmowi składników odżywczych, a zatem posiłki na diecie lekkostrawnej nie mogą być monotonne, zarówno pod względem doboru produktów jak i stosowanych technik kulinarnych. Pomimo dość dużych ograniczeń produktowych nadal wybór produktów spożywczych jest bardzo duży i pozwala tak skomponować codzienny jadłospis aby wszystkie niezbędne składniki odżywcze były dostarczone , a układ pokarmowy nie był przeciążony.

Przykładowy jadłospis na diecie lekkostrawnej:

Śniadanie:

Bułka pszenna, 2 jajka na miękko, pomidor bez skórki i pestek, koperek, lekka herbata

II śniadanie

kasza manna lub ryż na chudym mleku z pieczonego jabłka i cynamonem

Obiad:

pulpety z indyka w sosie koperkowym , gotowane ziemniaki, surówka z marchewki i jabłka( drobno starte) z łyżeczką oliwy

Podwieczorek:

zupa krem z selera i pietruszki z grzanką z pieczywa pszennego i jogurtem naturalnym

Kolacja:

kasza jaglana duszona z kurczakiem , marchewką, cukinią, selerem i natką pietruszki.

Wybierając produkty lekkostrawne nie tylko doprowadzimy do poprawy w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego i wyciszymy objawy chorobowe , ale może się również przyczynić do redukcji masy ciała jeśli zaplanujemy dietę lekkostrawną z deficytem kalorycznym. Warto też zwrócić uwagę, że dieta lekkostrawna ze względu na zalecenia ograniczenia podaży błonnika pokarmowego może doprowadzić do wystąpienia zaparć, dlatego niezwykle ważne jest aby posiłki obfitowały w gotowane warzywa ( szczególnie na obiad i kolację ) i produkty zbożowe i była odpowiednia podaż płynów w ciągu dnia.